2546 ถึงปัจจุบันนั้นเสียชีวิตทุกราย จากแนวโน้มการเกิดโรคพิษสุนัขบ้าในคนสูงขึ้นในช่วง 5 ปีที่ผ่านมานั้นสอดคล้องกับข้อมูลที่พบการเกิดโรคพิษสุนัขบ้าที่สูงขึ้นในสัตว์ จากข้อมูลของกรมปศุสัตว์ ผลการเก็บสิ่งส่งตรวจเพื่อตรวจหาการติดเชื้อโรคพิษสุนัขบ้าในสัตว์ตั้งแต่ปี พ. 2556 จนถึงปัจจุบัน พบว่า แนวโน้มการตรวจพบการติดเชื้อโรคพิษสุนัขบ้าจากสัตว์สูงขึ้นเป็นเท่าตัวในแต่ละปี โดยเฉพาะปี พ. 2561 พบสิ่งส่งตรวจที่มีการติดเชื้อโรคพิษสุนัขบ้าสูงถึง 1, 189 สิ่งส่งตรวจ จากทั้งหมด 7, 434 สิ่งส่งตรวจ คิดเป็นร้อยละ 15. 9 ซึ่งสูงกว่าทุกปีที่ผ่านมาที่พบเพียงร้อยละ 2. 4-10. 0 ( ข้อมูลถึง ณ วันที่ 12 สิงหาคม พ. 2561) สำหรับจังหวัดที่ควรได้รับการเฝ้าระวัง และแจ้งเตือนประชาชนให้ระมัดระวังโรคพิษสุนัขบ้าเป็นพิเศษ ได้แก่ จังหวัดที่พบผู้ป่วยที่ติดเชื้อ และเสียชีวิตจากโรคพิษสุนัขบ้า และจังหวัดที่กรมปศุสัตว์ประกาศเป็นเขตโรคพิษสุนัขบ้าระบาดในสัตว์ จากข้อมูลปี พ. 2561 (ณ ข้อมูลถึงวันที่ 12 สิงหาคม พ. 2561) พบผู้ป่วยโรคนี้ทั้งหมด 11 จังหวัด ได้แก่ ระยองประจวบคีรีขันธ์ กาฬสินธุ์ หนองคาย บุรีรัมย์ นครราชสีมา สุรินทร์ ยโสธร พัทลุง สงขลา และตรัง 3 ส่วนจังหวัดที่กรมปศุสัตว์ประกาศเป็นเขตระบาดในสัตว์ (ณ ข้อมูลวันที่ 15 กรกฏาคม พ.
— "Where there's smoke, there's fire. " — "Where there's a chicken, there are mites. " หมา นอน maa R naawn M "(The) dog sleeps. " หมา ไล่ รถ maa R lai F roht H "Dogs chase cars. " หมา กิน maa R gin M "A dog eats. " หมา หิว maa R hiu R "The dog is hungry. " as a prefix หมาจิ้งจอก maa R jing F jaawk L fox หมาหลังอาน maa R lang R aan M ridgeback, a [variety of] dog 2. ปี หมา bpee M maa R [noun, proper noun, colloquial] definition year of the Dog categories related words ด็อก dawk L [Thai transcription of the foreign loanword] dog ปีจอ bpee M jaaw M The Dog; the eleventh year of the Chinese astrological cycle, marked by the symbol of a dog สุนัข soo L nak H [formal, polite] dog; puppy หมา maa R dog
โรคพิษสุนัขบ้าเป็นโรคที่มีความสำคัญทั่วโลก เนื่องจากโรคนี้มีความรุนแรง มีอัตราการตายสูงมาก และปัจจุบันยังไม่มีวิธีการรักษาโรคได้ดีพอ จากข้อมูลขององค์การอนามัยโลก พบว่าโรคพิษสุนัขบ้าได้แพร่ไปทั่วโลกถึง 150 ประเทศ ทั่วทุกทวีป ยกเว้นในแถบทวีปแอนตาร์กติกา (Antarctica) โดยอัตราการเกิดโรคสูงที่สุดในทวีปเอเชีย โดยเฉพาะประเทศอินเดีย ระบาดวิทยาในประเทศไทย สำหรับประเทศไทยโรคพิษสุนัขบ้ายังคงเป็นโรคที่ต้องให้ความสำคัญ เนื่องจากในระยะเวลากว่า 50 ปีที่ผ่านมา ประเทศไทยยังคงพบผู้ป่วยโรคพิษสุนัขบ้ามาตลอด 2 จากข้อมูลตั้งแต่ปี พ. ศ. 2546 จนถึงปัจจุบัน พบจำนวนผู้ป่วย 5-26 รายต่อปี หรือมีอัตราการเกิดโรค 0. 01-0. 04 รายต่อแสนประชากร แม้ว่าในช่วงเวลาดังกล่าวแนวโน้มของโรคจะลดลง แต่หากเปรียบเทียบในช่วง 5 ปีหลัง จะพบว่าอัตราการเกิดโรคมีแนวโน้มที่สูงขึ้นเท่าตัว โดยเฉพาะในปี พ. 2561 นั้นเป็นข้อมูลเพียง 8 เดือน คือ 1 มกราคม ถึง 12 สิงหาคม 2561 พบผู้ป่วยสูงเท่ากับปี พ. 2560 ทั้งปี และถึงแม้โรคนี้จะมีจำนวนผู้ป่วยจำนวนน้อยกว่าโรคติดเชื้ออื่นๆ ในประเทศไทย แต่โรคนี้ก็ยังเป็นโรคที่มีความสำคัญ เพราะผู้ป่วยทั้งหมดที่รายงานตั้งแต่ปี พ.
เตรียม adrenaline 1:1000 0. 5 ml ผู้ใหญ่, 0. 01ml/kg ในเด็ก sc/im เผื่อแพ้ serum ปล. การให้ antihistamine/corticosteroid ก่อนให้ serum ไม่สามารถช่วยป้องกันการแพ้ได้ File Not Found ตาราง วิธีบริหารเซรุ่มแก้พิษงูชนิดต่าง ๆ ชนิดงู ข้อบ่งชี้ วิธีบริหาร งูเห่า Naja kaouthia หนังตาตก, กลืนลำบาก 100 มล. งูเห่าพ่นพิษ amensis หายใจลำบาก 100 มล. งูจงอาง Ophiophagus hannah หนังตาตก, กลืนลำบาก, หายใจลำบาก 50 – 100 มล. งูสามเหลี่ยม Bungarus fasciatus หนังตาตก, กลืนลำบาก, หายใจลำบาก 50 – 100 มล. งูแมวเซา Daboia russelli ตกเลือดทั่วตัว ไตล้มเหลวเฉียบพลัน* VCT>30 นาที 60 มล. ให้ซ้ำทุก 6 ชั่วโมง จนกว่า VCT ลดลงต่ำกว่า 30 นาที งูกะปะ Calloselasma rhodostoma ตกเลือดทั่วตัว เกล็ดเลือดน้อยมาก VCT>30 นาที 50 มล. ให้ซ้ำทุก 6 ชั่วโมง จนกว่า VCT ลดลงต่ำกว่า 30 นาที งูเขียวหางไหม้ Trimerusurus albolabris, งูเขียวหางไหม้ท้องฟ้า crops ตกเลือดทั่วตัว เกล็ดเลือดน้อยมาก VCT> 30 นาที 50 มล. ให้ซ้ำทุก 6 ชั่วโมง จนกว่า VCT ลดลงต่ำกว่า 30 นาที ในประเทศไทยไม่มีเซรุ่มสำหรับงูทะเล Ref. Guidelines for the Clinical Management of Snake bites in the South-East Asia Region (WHO) snake bite treatment
Snake bite S n a k e b it e Quick Rx: antivenom งูเขียว 5 vial+5%NSS 50 cc in 30 min antivenom งูเห่า 10 vial+5%NSS 100 cc in 30 min จำแนก งูพิษ ตามพิษงู urotoxin - งูเห่า Cobra - งูจงอาง King cobra - งูสามเหลี่ยม Banded krait - งูทับสมิงคลา Malayan krait 2. Hematotoxin 2. 1 Viper - งูแมวเซา ( Russell's viper; Daboia russelli) 2. 2 Pit-viper - งูกะปะ ( Malayan pit viper; Calloselasma rhodostoma) - งูเขียวหางไหม้ ( Green pit viper; Trimeresurus spp) 3. Myotoxin - งูทะเล ( Laticudinae spp, Hydrophinae spp) งูพิษกัด Snake bite รักษาเบื้องต้น หลังงูกัดพิษจะค่อยๆดูดซึมเข้าสู่ระบบร่างกาย การใช้เชือกรัดเหนือแผลมีส่วนช่วย แต่ต้องคลายทุก 10 – 15 นาทีเพือป้องกันการขาดเลือด หากทำได้ใช้ bandage พันรัดและพยายามอย่าเคลื่อนไหวส่วนที่ถูกกัด เพื่อลดการดูดซึม การรักษา snake bite แยกเป็น 3 กลุ่ม พิษงู มีผลต่อระบบเลือด ระบบประสาท หรือ ระบบกล้าม 1. งูเขียวหางไหม้ (green pit viper), งูกะปะ Malayan pit viper, งู แมวเซา Russel's viper ทั้งหมดเป็น hematotoxin Management 1. ส่งตรวจห้องปฎิบัติการ - CBC, UA, electrolyte, Cr ดูภาวะ hemolysis การทำงานของไต - VCT stat then q 6 hr if >20-30 min ให้ antivenom หากแรกรับ VCT ปกติ อาการไม่ปวดไม่บวมมาก อาจ repeat อีก 2 ชั่วโมง ปกติให้กลับบ้านได้ นัด F/U ตรวจ VCT และอาการ วันถัดมา หากผิดปกติ ให้ตรวจถึง 3 วัน เพราะกลับมาผิดปกติจากฟิษตกค้างที่แผล ไม่จำเป็นต้องตรวจ PT, PTT, TT การรักษาดู VCT เป็นหลัก 2.
พิษต่อระบบเลือด พิษงูแมวเซา กระตุ้น factor X และ V เกิด microthrombi อุดตันหลอดเลือด เกิด DIC ได้ และ พิษทำให้ไตวายได้ พิษงูกะปะ งูเขียวหางไหม้ เป็น thrombin-like และเพิ่ม fibrinolytic activity ย่อยสลาย fibrinogen และอาจทำให้ platelet ต่ำลง -Local: ปวดบวมน้อยถึงมาก อาจพบ blister, hemorrhagic bleb, ecchymosis, bleeding from fank mark, และอาจมี tissue necrosis ได้ -Systemic: เลือดออกผิดปกติ ตามไรฟัน ผิวหนังใต้ผิวหนัง รอยเขี้ยว กล้ามเนื้อ รอยเข็ม ทางเดินอาหาร ทางเดินปัสสาวะ หากเป็นแมวเซาอาจเกิดไตวายได้ 3. พิษต่อระบบกล้ามเนื้อ พิษงูทะเล: ปวดกล้ามเนื้อ myoglobinemia ปัสสาวะเข้ม อาจเกิดไตวาย และเสียชีวิตรวดเร็วจาก ภาวะ hyperkalemia การให้เซรุ่ม Antivenom จากสถานเสาวภา มี 7 ชนิด เห่า จงอาง สามเหลี่ยม ทับสมิงคลา แมวเซา กะปะ เขียวหางไหม้ เป็นผงบรรจุขวด ตอนใช้ต้องผสมน้ำกลั่นขวดละ 10 cc จากองค์การเภสัชกรรม มี 3 ชนิด กะปะ เห่า แมวเซา เป็นน้ำ ขวดละ 10 cc ขนาดที่ใช้ ขึ้นอยู่กับชนิดงูพิษและอาการ เด็กผู้ใหญ่ใช้ขนาดเดียวกัน การให้เซรุ่ม 1. Serum+NSS or 5%DN/2 100-200 cc iv drip ช้าๆ สังเกตอาการข้างเคียง หากไม่มีให้หมดใน 30-60 นาที ไม่จำเป็นต้องทำ skin test เชื่อไม่ได้ เพราะการแพ้เป็น anaphylactoid reaction กระตุ้น complement ไม่ใช่ IgE 2.
2561) มีทั้งหมด 28 จังหวัด ได้แก่ ปทุมธานี พระนครศรีอยุธยา สระบุรี จันทบุรี ฉะเชิงเทรา ชลบุรี ระยอง สระแก้ว นครราชสีมา ยโสธร ศรีสะเกษ สุรินทร์ อำนาจเจริญ กาฬสินธุ์ ขอนแก่น มหาสารคาม มุกดาหาร ร้อยเอ็ด หนองคาย เชียงราย พิจิตร นครสวรรค์ เพชรบุรี สมุทรสงคราม นครศรีธรรมราช พัทลุง สรุาษฎร์ธานี และสงขลา แนวทางการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าที่แนะนำโดยองค์การอนามัยโลก ปี พ. 2561 ในปี พ. 2561 องค์การอนามัยโลกได้มีการปรับปรุงแนวทางการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าใหม่ ซึ่งแนวทางนี้ มีความแตกต่างจากสูตรปัจจุบันที่แนะนำโดยกระทรวงสาธารณสุข และสภากาชาดไทย อย่างชัดเจน รายละเอียดดังตาราง 1 คำแนะนำการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าจากองค์การอนามัยโลก ปี พ. 2561 มีรายละเอียดดังต่อไปนี้ I. การป้องกันหลังสัมผัสโรค (Post-exposure prophylaxis) มีขั้นตอนดังต่อไปนี้ 1. ล้างมือด้วยสบู่ เพื่อลดปริมาณเชื้อไวรัสที่ปนเปื้อนบริเวณแผล 2. การให้วัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า · ชนิดของวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าที่แนะนำโดยองค์การอนามัยโลก คือ วัคซีนชนิด purified cell culture and embryonated egg-based rabies vaccines (CCEEVs) ซึ่งวัคซีนชนิดดังกล่าวที่มีจำหน่ายในประเทศไทย มีทั้งหมด 3 ชนิด ดังต่อไปนี้ 1.
การป้องกันก่อนสัมผัสโรค (Pre-exposure prophylaxis) 6 องค์การอนามัยโลกแนะนำวิธีการฉีดวัคซีนป้องกันก่อนสัมผัสโรค ทั้งหมด 2 สูตร ดังต่อไปนี้ 1. ฉีดใต้ผิวหนัง (ID) ครั้งละ 2 จุด ในวันที่ 0 และ 7 2. ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ (IM) 1 เข็ม ในวันที่ 0 และ 7 ตาราง 1 ความแตกต่างระหว่างแนวทางการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าที่แนะนำโดยองค์การอนามัยโลก ปี พ. 2561 และที่แนะนำโดยกระทรวงสาธารณสุขและสภากาชาดไทย ปี พ. 2559 คำแนะนำ องค์การอนามัยโลก 6 กระทรวงสาธารณสุข 7 / สภากาชาดไทย 8 I. การป้องกันหลังสัมผัสโรค (Post-exposure prophylaxis): วิธีการฉีดวัคซีน 1. กรณีไม่เคยได้รับวัคซีนมาก่อน 1. IM 4 เข็ม คือ ครั้งละ 1 เข็ม ในวันที่ 0, 3, 7, 21 หรือ 28 1. IM 5 เข็ม คือ ครั้งละ 1 เข็ม ในวันที่ 0, 3, 7, 21 และ 28 5 วัน 2. IM 4 เข็ม คือ ครั้งละ 2 เข็มในวันที่ 0 และ 1 เข็ม ในวันที่ 7 และ 21 3. ID ครั้งละ 2 จุด ในวันที่ 0, 3 และ 7 ( รวม 3 วัน) 2. ID ครั้งละ 2 จุด ในวันที่ 0, 3, 7 และ 28 ( รวม 4 วัน) 4วัน 2. กรณีเคยได้รับวัคซีนมาก่อน 1. ถ้าถูกกัดซ้ำภายใน 3 เดือน ไม่ต้องฉีด วัคซีนเข็มกระตุ้น 1. ถูกกัดซ้ำภายใน 6 เดือน ให้ฉีดวัคซีน IM 1 เข็ม หรือ ID 1 จุด ในวันที่ 0 2.
ส่งตรวจห้องปฎิบัติการ- CBC, UA, electrolyte, Cr ดูภาวะ hemolysis การทำงานของไต 2. ivq8hr เป็นต้น การให้ prophylactic ไม่จำเป็น 3. ยาแก้ปวดกินหรือฉีด ระวังยาที่มีผลต่อระบบประสาท 4. ส่วนที่ถูกกัด ประคบเย็น ยกเท้าหรือส่วนที่ถูกกัดสูง เพื่อลดบวม แผลอาจต้อง early debridgement หากมี skin necrosis ก่อนที่จะลุกลามไปมาก การให้ antivenom ไม่ช่วยลดหรือป้องกัน skin necrosis 5. observe v/s, neuro sign q 1hr (12-24hr)ซึมลง หายใจช้า วัด peak flow ลดลง notify ต้องใส่ Endotracheal tube หากมี repiratory failure ระยะเวลา on ventilator ประมาณ 10- 12 ชั้วโมง 6. indication การให้ antivenom เมื่อเริ่มมีกล้ามเนื้ออ่อนแรง หนังตาตก ซึมลง หายใจช้า พิษงูเห่า: Serum 10 vials+5%DW 100 cc iv 30-60 min พิษงูจงอาง สามเหลี่ยม ทับสมิง. : Serum 50-100ml 7. ให้ tetanus toxoid 0. 5cc im 3. งูทะเล มีผลต่อ ระบบกล้ามเนื้อ เกิด rhabdomyolysis อาการและอาการแสดง 1. พิษต่อระบบประสาท พิษงูจับที่ neuromuscular junction ทำให้ acethylcholine ออกฤทธิ์ไม่ได้ -Local:แผลจะปวดบวมอักเสบ มากน้อยขึ้นกับชนิดและพิษงู อาจมี tissue necrosis -Systemic:อาการระบบประสาท กล้ามเนื้ออ่อนแรง: หนังตาตก พูดไม่ชัด กลืนลำบาก อัมพาต หยุดหายใจ 2.